س: لطفا برای ما از خصوصیات اخلاقی شهید چمران بگویید:
خلیل: روابطی که من با شهید چمران داشتم گاهاً بسیار گرم و صمیمی می شد. او دارای تدبیری تشکیلاتی و منظم بود و در فیزیک و برخی رشته های دیگر متخصص بود. تمام تلاش و جهد خود را وقف جنبش امام موسی صدر در لبنان نموده بود و تمام عواقب و اثرات این امر را پذیرفته بود. در وضعیت درونی جنبش، او نخستین گروه ها، کادرها و هسته ها را بنیان گذاری کرد و مسئولیت هسته های نظامی را برعهده داشت و جوانان را تشویق به فراگیری فنون نظامی می کرد. او یکی از مبشرین و مبلغین راه امام خمینی(ره) در لبنان بود.
او به نسبت بسیار زیادی، در سامان دهی و تشکیل "جنبش محرومین لبنان" (سازمان امل) مشارکت داشت. در چارت بندی تشکیلات، بدنه، شاخه ها و غیره و ذلک و سید موسی صدر در چهار چوب تشکیلاتی سازمان، بسیار به او متکی بود.
دکتر مصطفی چمران خیلی شب زنده دار بود و بسیاری از اوقات، و قتی کار خود را در بیروت تمام می کرد، ساعت دو - سه نیمه شب به صور باز می گشت. با وجود این که مسیرش پر از خطرهای گوناگون بود و شهید چمران نیز همواره از سوی بسیاری از دشمنان داخلی و خارجی مورد هدف قرار داشت.
به کوچک و بزرگ نزدیک بود، یعنی به مشکلات تمام برادران اهتمام داشت؛ به مشکلات شخصی شان و مشکلات عمومی شان به شکل مستقیم و بلاواسطه مسئول بود؛ یعنی اهل کاغذ بازی و پیام نبود و انسانی اهل عمل و جدی بود. یک لحظه از عمر خود را تلف نمی کرد و هیچ وقت ضایع شده ای نداشت. به پادگان های آموزشی می رفت و مسئول سازماندهی جوانان بود. در دوره های فرهنگی نیز مشارکت داشت.
شهید چمران موسس مجموعه های داوطلب "تعبئه"(بسیج) بود. خود شخصاً به محورهای جنگ با اسرائیل یا دشمنان داخلی و کسانی که جزو نیروهای وابسته به اسرائیل بودند مثل فالانژها یا دیگران، می رفت .
وقتی شیعیان در منطقه بیروت شرقی تحت محاصره قرار گرفته بودند و حزب کتائب (فالانژیست ها) اقدام به محاصره مناطق شیعی در" نبعه"، "سن الفیل"، "دکوین" و "برج حمود" کرده بود، شهید دکتر چمران نخستین کسی بود که فکر ارسال سلاح به این منطقه و این مردم افتاد. من خود شاهد این امر بودم که او با ماشین ها ی تاکسی سلاح به داخل مناطق محاصره شده می فرستاد؛ زیر این ماشین ها جای مخفی درست می کرد و یک یا دو یا سه یا چها رتفنگ و جعبه فشنگ و مهمات برایشان می فرستاد تا از جان و نوامیس خود دفاع کنند.
او با پشتکار و به نحوی خستگی ناپذیر، به این راه و خط خدمت می کرد. دارای شخصیت علمی و ایمانی بود و بسیار بسیار به فقیران و تهی دستان نزدیک بود و به کوچک و بزرگ اهتمام داشت و یکی از اصلی ترین پایه ها و تکیه گاه هایی بود که امام موسی صدر در تأسیس و تشکیل جنبش محرومان بر آنان تکیه داشت.
گفت وگو از حمید داودآبادی
